CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO CỬ NHÂN TÀI NĂNG CHUYÊN NGÀNH LUẬT TÀI CHÍNH-NGÂN HÀNG TẠI KHOA LUẬT: THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ

CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO CỬ NHÂN TÀI NĂNG CHUYÊN NGÀNH LUẬT TÀI CHÍNH-NGÂN HÀNG TẠI KHOA LUẬT:

THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ

                     PGS.TS Lê Vũ Nam

                                                      Khoa Luật, Trường Đại học Kinh tế-Luật

 

1.    Dẫn nhập:

Trải qua 15 năm hình thành và phát triển, Trường Đại học Kinh tế-Luật thuộc ĐHQG TP. HCM đã từng bước khẳng định là một cơ sở đào tạo trình độ đại học và sau đại học có uy tín, cung cấp nguồn nhân lực có chất lượng cho các tỉnh phía Nam và cả nước  với 3 mũi nhọn cơ bản là đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực kinh tế - luật và quản lý. Đến nay, Nhà trường đã xây dựng được đội ngũ cán bộ, giảng viên có trình độ chuyên môn cao, trong đó có một số chuyên gia đầu ngành có uy tín, đáp ứng được yêu cầu đào tạo và nghiên cứu theo hướng chất lượng cao trong lĩnh vực kinh tế, luật và quản lý. Đồng thời, với việc xây dựng kiện toàn đội ngũ về số lượng và chất lượng, cơ cấu tổ chức của Trường ngày càng được mở rộng và hoàn thiện.  Song song đó. Trường đã tích cực triển khai các hoạt động đánh giá chất lượng giảng dạy của giảng viên theo từng học kỳ, công tác đánh giá chất lượng giáo dục đại học theo những tiêu chuẩn đảm bảo chất lượng chung của khu vực ASEAN (AUN-QA) và cơ sở đào tạo theo Bộ tiêu chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã góp phần quan trọng cho Trường có những cải tiến nhằm không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo, đạt được các mục tiêu chiến lược của Nhà trường[1].

Những tiền đề nêu trên là rất quan trọng để Trường mở rộng và đa dạng hóa các phương thức đào tạo nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu về nguồn nhân lực cho xã hội, đặc biệt là những lĩnh vực đang có nhu cầu nguồn nhân lực có chất lượng cao như lĩnh vực luật, xây dựng những chương trình tiên tiến, chất lượng cao như CHƯƠNG TRÌNH CỬ NHÂN TÀI NĂNG GIAI ĐỌN 2013-2017, trong đó có Chương trình đào tạo cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng đã và đang được triển khai tại Khoa Luật.

2.    Sự cần thiết xây dựng Chương trình cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng tại Khoa Luật, Trường Đại học Kinh tế-Luật

Sự cần thiết xây dựng Chương trình cử nhân tài năng ngành Luật tài chính-ngân hàng tại Khoa Luật, Trường Đại học Kinh tế-Luật dựa trên các yếu tố sau đây:

-       Qua khảo sát cho thấy, ngành luật học hiện nay được đào tạo ở Việt Nam ở 04 cấp: trung cấp, cử nhân, thạc sĩ và tiến sĩ. Trên phạm vi toàn quốc có gần 40 cơ sở đào tạo luật học. Đó là hai trường đại học luật Hà Nội và TP. HCM, các khoa luật trong các trường đại học, học viện, bao gồm cả khoa luật trong các hệ thống trường Đảng, các trường đại học an ninh và cảnh sát. Từ năm 2004, theo chỉ đạo của Bộ Tư pháp và Bộ GD&ĐT, các khoa luật trên phạm vi toàn quốc đã xây dựng những khung chương trình đào tạo cử nhân luật riêng, dao động từ khoảng 120-150 tín chỉ, thời gian đào tạo tập trung khoảng 4 năm đủ để tích lũy số tín chỉ nêu trên. Từ năm 2010 cho đến nay, các trường và khoa luật đều tích cực điều chỉnh, rà soát Chương trình đào tạo cử nhân luật cho phù hợp với nhu cầu và chất lượng nguồn nhân lực trong bối cạnh hội nhập của đất nước. Cạnh tranh giữa các cơ sở đào tạo luật để thu hút sinh viên có năng lực đã xuất hiện và ngày càng quyết liệt.

-       Theo quan sát của chúng tôi, hiện nay nguồn nhân lực được đào tạo từ ngành Luật nói chung tham gia vào các hoạt động, công tác trải rộng từ lĩnh vực tư pháp cho đến các lĩnh vực khác ngoài tư pháp mà phổ biến là làm việc trong các cơ quan nhà nước từ trung ương đến địa phương[2], các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị-xã hội, các tổ chức kinh tế, các cơ quan báo chí, ngân hàng, chứng khoán…Trong số đó, số lượng cử nhân luật tham gia trực tiếp trong lĩnh vực tư pháp chỉ chiếm một tỷ lệ khá khiêm tốn. Cụ thể, theo theo Báo cáo của Ban chỉ đạo cải cách tư pháp, toàn quốc vào năm 2012 chỉ có 4.600 thẩm phán, 8.000 luật sư, trong khi số lượng cử nhân luật tốt nghiệp ra trường hàng năm lớn hơn con số này rất nhiều. Như vậy, nhu cầu nhân lực về Luật nói chung là rất nhiều, mà cụ thể là nhu cầu trong lĩnh vực quản lý nhà nước và trong khối doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế.

-       Cùng với biểu hiện sụt giảm nhu cầu về nhân lực trong lĩnh vực kinh tế, tài chính – ngân hàng và một số các các lĩnh vực xã hội khác do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính-tiền tệ và khó khăn của kinh tế vĩ mô cũng như quá trính tái cấu trúc nền kinh tế và hệ thống ngân hàng, nhu cầu lao động trong lĩnh vực luật với phạm vi mở rộng như trên là một cơ hội để thu hút nguồn tuyển chọn cho chương trình cử nhân luật nói chung và cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng nói riêng.

-       Trong bối như vậy, chương trình đào tạo cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính- ngân hàng được xây dựng sẽ tập trung vào việc tuyển chọn và tạo điều kiện phát triển cho các sinh viên ưu tú thông qua đó đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, cán bộ đầu ngành cho các cơ quan tư pháp, tổ chức kinh tế, là nguồn cán bộ giảng dạy cho các trường đại học, cao đẳng tại Thành phố Hồ Chí Minh và trong cả nước trong tương lai không xa. Bên cạnh đó, việc thực hiện chương trình đào tạo cử nhân tài năng này sẽ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và uy tín của của ĐHQG TP. HCM. Các sinh viên tốt nghiệp hệ chính quy Chương trình cử nhân tài năng tài năng sẽ là những “sản phẩm chất lượng cao” cung cấp cho xã hội và tiếp tục khẳng định vị thế và tuy tín của Trường Đại học Kinh tế-Luật và của ĐHQG TP. HCM. Chương trình đào tạo cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng là một điểm nhấn quan trọng trong chiến lược nâng cao chất lượng đào tạo của Khoa Luật nói riêng và  của Trường ĐH kinh tế- Luật, ĐHQG TPHCM nói chung. Chương trình được sử dụng nguồn vốn đầu tư của nhà nước cho các chương trình tiên tiến một cách hiệu quả nhất. Chương trình đào tạo cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc tuyển sinh của  trường,  tăng  tính  hấp  dẫn  và khẳng định uy tín, thương hiệu của Trường ĐH Kinh tế-Luật, ĐHQG TPHCM trong lĩnh vực đào tạo luật.

-       Trong chiến lược mở rộng hoạt động đào tạo sau đại học, tăng cường phát triển học động nghiên cứu khoa học của Trường ĐH Kinh tế-Luật phù hợp với sứ mạng và tầm nhìn của Nhà trường là phát triển theo định hướng đại học nghiên cứu, đến năm 2020 trở thành cơ sở đào tạo đạt chuẩn quốc tế, được xếp hạng trong số các trường đại học có uy tín khu vực ASEAN, người học có đủ năng lực làm việc trong môi trường toàn cầu, là Trung tâm nghiên cứu khoa học và tư vấn chính sách có uy tín hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực kinh tế, luật và quản lý. Việc xây dựng chương trình cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng là bước đi phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi để hoàn thành sứ mạng đã nêu của trường và cũng là bước khởi đầu, là hình mẫu để thúc đẩy phát triển hoạt động đào tạo luật chất lượng cao tại Trường Đại học Kinh tế-Luật nói riêng và của ĐHQG TP. HCM nói chung.

-       Ngoài ra, chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng cũng là chuyên ngành đào tạo thế mạnh và đặc thù riêng của Trường Đại học kinh tế-Luật, ĐHQG TPHCM mà chưa có cơ sở đào tạo luật nào ở Việt Nam hiện nay thực hiện, do đó, việc chọn xây dựng chương trình cử nhân tài năng cho chuyên ngành này cũng là lựa chọn đúng đắn trong chiến lược phát triển chung của Trường.

3.    Cơ sở xây dựng Chương trình cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng

Đề án đào tạo của Chương trình cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng của Khoa Luật, Trường Đại học Kinh tế - Luật được xây dựng dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn sau:

-       Kinh nghiệm xây dựng và triển khai hiệu quả các Chương trình cử nhân tài năng khối ngành kinh tế, tài chính-ngân hàng, kế tóan, kiểm tóan tại Trường Đại học Kinh tế-Luật cũng như của Khoa Kinh tế trước đây giai đoạn 1 và giai đoạn 2.

-       Kinh nghiệm xây dựng và thực hiện chương trình đào tạo của các ngành Luật đã và đang triển khai thực hiện tại Khoa Luật, Trường Đại học Kinh tế - Luật.

-       ĐHQG-HCM đã thực hiện đánh giá ngoài nội bộ chất lượng giáo dục Trường Đại học Kinh tế - Luật theo Bộ tiêu chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Hầu hết các tiêu chí của tiêu chuẩn: chương trình giáo dục; hoạt động đào tạo; đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên và nhân viên; người học; nghiên cứu khoa học, ứng dụng, phát triển và chuyển giao công nghệ, thư viện, trang thiết bị học tập và cơ sở vật chất khác đều được đánh giá ở mức khá tốt.

-       Các chuyên ngành đào tạo của Khoa Luật nhận được sự quan tâm của xã hội, nhu cầu đào tạo và nhân lực trong các ngành này ngày càng tăng theo xu thế phát triển của nền kinh tế. Chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng luôn có số lượng thí sinh đăng ký dự thi khá cao, kết quả tuyển sinh đầu vào có điểm chuẩn nguyện vọng 1 tương đối cao trong nhiều năm liền.

-       Chất lượng đào tạo của Khoa Luật ngày càng được xã hội đánh giá cao, sinh viên tốt nghiệp dễ dàng tìm việc làm đúng ngành và có mức thu nhập cao so với mức trung bình.

4.    Mục tiêu của Chương trình cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng

Trên cơ sở Đề án đào tạo kỹ sư, cử nhân tài năng của Đại học Quốc gia TPHCM, với tư cách là cơ sở được giao thực hiện đề án, chúng tôi cho rằng đề án cần đảm bảo các mục tiêu chung sau đây:

            Thứ nhất, Chương trình đào tạo phải thu hút được những sinh viên thực sự tài năng để đào tạo và cho ra trường nguồn nhân lực thực sự có chất lượng cao đáp ứng nhu cầu của những đơn vị sử dụng lao động có các tiêu chẩn cao trong tuyển dụng và đáp ứng nhu cầu của những ngành nghề thuộc “tốp trên” của xã hội.

Thứ hai, Chương trình giúp xác định lợi thế cạnh tranh của trường Đại học Kinh tế-Luật, ĐHQG TPHCM trong đào tạo luật ở khu vực TPHCM và trên phạm vi cả nước. Để khi đề cập đến việc đào tạo cử nhân tài năng ngành luật, dư luận xã hội sẽ nghĩ ngay đến trường Đại học Kinh tế-Luật, khẳng định một cách mãnh mẽ vị thế của trường trong đào tạo Luật nói chung, Luật Tài chính-ngân hàng nói riêng.

Thứ ba, chương trình cử nhân tài năng ngành Luật Tài chính-ngân hàng sẽ là cơ sở để từng bước hoàn thiện và nâng cao chất lượng chương trình đào tạo đại trà được thực hiện tại Khoa Luật trường Đại học Kinh tế-Luật vì có sự liên thông rất rõ ràng giữa chương trình đại trà và chương trình tài năng. Thực tế thì đến thời điểm hiện nay, để phục vụ cho việc xây dựng chương trình cử nhân tài năng, BCN Khoa đã từng bước tiến hành việc rà soát và điều chỉnh chương trình đại trà theo hướng nâng cao chất lượng đào tạo.

5.    Nguyên tắc xây dựng Chương trình cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng

Chương trình cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng được xây dựng và thiết kế được dựa trên Chương trình cử nhân Luật tài chính-ngân hàng đang áp dụng tại Trường Đại học Kinh tế-Luật trên cơ sở lựa chọn những môn học cơ sở ngành và chuyên ngành hoặc kiến thức bổ trợ quan trọng theo nguyên tắc đảm bảo tính bao phủ nội dung cơ bản của chương trình đào tạo hệ đào tạo đại học đại trà. Khối kiến thức cơ bản đủ rộng và sâu để sinh viên hệ đào tạo cử nhân tài năng có thể tiếp thu tốt phần kiến thức cơ sở ngành và chuyên ngành.

Tổng số môn học được chọn giảng dạy cho Chương trình cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng là 18, tương ứng với 47 tín chỉ, chiếm tỷ lệ 40% trên tổng số tín chỉ tòan bộ Chương trình đại trà.

-        Số môn học giảng dạy bằng tiếng Anh cho Chương trình cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng là 6 môn học, tương ứng với 15 tín chỉ, chiếm tỷ lệ 31% trên tổng số tín chỉ của các môn học giảng dạy cho Chương trình tài năng và chiếm 11% trên tổng số tín chỉ của Chương trình đại trà. Trong mỗi học kỳ, kể từ học kỳ 3 (đầu năm học thứ hai) trung bình có ít nhất một môn học được giảng dạy bằng tiếng Anh.

-        Nguyên tắc chựa chọn môn học giảng dạy cho Chương trình cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng là:

+       Đảm bảo cung cấp cho sinh viên những kiến thức cơ sở ngành và kiến thức thuộc ngành luật quan trọng nhất như các môn học: Tài sản, quyền sở hữu và thừa kế; Trách nhiệm dân sự; Luật tố tụng dân sự; Luật lao động; Tư pháp quốc tế...

+       Đảm bảo cung cấp cho sinh viên những kiến thức chuyên ngành quan trọng nhất như các môn học: Luật ngân hàng; Luật chứng khóan; Pháp luật kinh doanh bảo hiểm, Luật thuế, Pháp luật về tài chính doanh nghiệp; Luật tài chính; Pháp luật về giao dịch bảo đảm; Pháp luật về kế toán, kiểm toán...

+       Cung cấp cho sinh viên những kỹ năng quan trọng và cần thiết để sinh viên có thể làm việc độc lập, phát huy tư duy nghiên cứu, sáng tạo, lập luận và nâng cao ý thức đạo đức nghề nghiệp như môn học: Kỹ năng nghiên cứu luật và lập luận; Đạo đức nghề luật. Đồng thời, chú trọng việc rèn luyện kỹ năng thực hành và áp dụng pháp luật, giáo dục và nâng cao đạo đức nghề nghiệp như môn: Kỹ năng thực hành luật; Đạo đức nghề luật...

-       Ngòai ra, Chương trình đào tạo cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng còn thiết kế nhiều chuyên đề bổ ích cho sinh viên dưới hình thức nói chuyện chuyên đề pháp lý “Legal Talk”. Các diễn giả được mời nói chuyện chuyên đề là các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, các chuyên gia có uy tín trong lĩnh vực pháp lý, các nhà hoạt động thực tiễn trong và ngoài nước. Qua việc tham gia các buổi nói chuyện chuyên đề này, sinh viên sẽ có thêm kiến thức, kinh nghiệm cần thiết để có thể tìm được công việc tốt và có thể đảm đương những vị trí khác nhau sau khi tốt nghiệp trong các cơ quan nhà nước, công ty luật, văn phòng luật sư, các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế.

Với danh mục các môn học được chọn để giảng dạy cho Chương trình cử nhân tài năng như trên sẽ đảm bảo sinh viên theo học Chương trình này bên cạnh được cung cấp những kiến thức cơ bản về tự nhiên xã hội, kiến thức cơ sở ngành, kiến thức ngành và chuyên ngành như sinh viên theo học Chương trình Luật tài chính-ngân hàng đại trà mà còn có cơ hội nắm bắt các kiến thức một cách chuyên sâu trên nền tảng tư duy độc lập và những kỹ năng quan trọng cần thiết để có thể làm việc trong một môi trường áp lực cao, năng động và sáng tạo; có khả năng trình bày, đề xuất, kiến nghị và phản biện những vấn đề pháp lý trong công việc, có khả năng vận dụng kiến thức đã học vào xử lý và giải quyết các tình huống pháp luật cụ thể. Sinh viên theo học Chương trình cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng có khả năng sử dụng tiếng Anh tốt trong họat động nghiên cứu, sọan thảo văn bản, hiểu và trình bày, lập luận và phản biện các vấn đề pháp lý và những công việc khác trong quá trình công tác.

6.    Chuẩn đầu ra chương trình cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng

Với mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực có chọn lọc chất lượng cao trong lĩnh vực luật tài chính-ngân hàng đáp ứng nhu cầu phát triển và hội nhập của đất nước nói chung và hệ thống, các cử nhân tài năng sau khi tốt nghiệp chương trình phải nắm vững kiến thức chuyên môn, có tư duy phản biện để nhìn nhận, phân tích, giải quyết một vấn đề pháp lý đặt ra trong hoạt động chuyên môn, có khả năng phản biện chính sách, pháp luật và kiến nghị hoàn thiện; khả năng giao tiếp và làm việc trong môi trường toàn cầu, ý thức tốt về đạo đức nghề nghiệp và trách nhiệm đối với cộng đồng. Các chuẩn đầu ra cụ thể được xây dựng theo hướng tiếp cận với các tiêu chuẩn của AUN và CDIO dựa trên 3 yếu tố cơ bản là kiến thức, thái đô và kỹ năng. Cụ thể bao gồm:

-       Kiến thức chung;

-       Kiến thức chuyên môn;

-       Kỹ năng chuyên môn;

-       Khả năng tư duy;

-       Khả năng giao tiếp;

-       Trách nhiệm cá nhân và với cộng đồng;

-       Khả năng học tập suốt đời;

-       Khả năng hợp tác;

-       Khả năng hội nhập.

7.    Về chương trình và kế hoạch đào tạo

Khác với Chương trình cử nhân tài năng giai đoạn 1 và giai đoạn 2, chương trình cử nhân tài năng giai đoạn 3 không xây dựng một chương trình dộc lập và tổ chức giảng dạy một lớp học riêng biệt mà trên cơ sở chương trình đại trà ngành Luật tài chính-ngân hàng, một số môn học tài năng sẽ được chọn ra để giảng dạy theo điều kiện và phương pháp tài năng. Tổng số môn học được chọn giảng dạy cho Chương trình cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng là 18, tương ứng với 47 tín chỉ, chiếm tỷ lệ 40% trên tổng số tín chỉ tòan bộ Chương trình đại trà. Trong đó, số môn học giảng dạy bằng tiếng Anh cho Chương trình cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng là 6 môn học, tương ứng với 15 tín chỉ, chiếm tỷ lệ 31% trên tổng số tín chỉ của các môn học giảng dạy cho Chương trình tài năng và chiếm 11% trên tổng số tín chỉ của Chương trình đại trà. Đối với những môn học không thuộc các môn tài năng, sinh viên của lớp tài năng sẽ học tại lớp đại trà.

Việc tổ chức giảng dạy theo chương trình tài năng được bắt đầu từ học kỳ 3 của chương trình đại trà (học kỳ 1 của năm thứ hai). Trung bình mỗi học kỳ có 3 hoặc 4 môn tài năng. Các môn học tài năng sẽ được tổ chức giảng dạy ở những phòng học có đầy đủ trang thiết bị và điều kiện vật chất đầy đủ (máy chiếu, máy lạnh, internet…). Số lượng sinh viên của lớp tài năng tối đa là 40 em. Giảng viên được phân công giảng dạy lớp tài năng phải có học vị tiến sỹ, có kết quả khảo sát môn học đạt từ khá trở lên và phải được Ban điều hành chương trình chấp thuận.

8.    Quy trình tuyển chọn sinh viên cho lớp cử nhân tài năng ngành Luật tài chính-ngân hàng

-       Đối tượng tuyển chọn:

Sinh viên các lớp học của Chương trình cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng sẽ được tuyển chọn từ những sinh viên  sau khi đã học xong năm thứ nhất các chuyên ngành Luật dân sự, Luật tài chính-ngân hàng, Luật kinh doanh và Luật thương mại quốc tế có điểm trung bình môn học tích lũy cuối năm thứ nhất từ 7,5 điểm trở lên (không tính điểm rèn luyện) và có điểm trung bình tích lũy môn tiếng Anh đến thời điểm xét tuyển đạt tối thiểu 7,0.

-       Điều kiện tuyển thẳng:

Sinh viên học xong năm thứ nhất các chuyên ngành Luật dân sự, Luật tài chính-ngân hàng, Luật kinh doanh và Luật thương mại quốc tế đạt giải trong các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, olympic quốc tế có điểm trung bình môn học tích lũy cuối năm học thứ nhất từ 7,5 điểm trở lên (không tính điểm rèn luyện) và có điểm trung bình tích lũy môn tiếng Anh đến thời điểm xét tuyển đạt tối thiểu 7,0.

Sinh viên học xong năm thứ nhất các chuyên ngành Luật dân sự, Luật tài chính-ngân hàng, Luật kinh doanh và Luật thương mại quốc tế là thủ khoa, á khoa trong kỳ thi tuyển sinh đại học vào các chuyên ngành nêu trên tại Trường Đại học Kinh tế-Luật có điểm trung bình môn học tích lũy cuối năm học thứ nhất từ 7,5 điểm trở lên (không tính điểm rèn luyện) và có điểm trung bình tích lũy môn tiếng Anh đến thời điểm xét tuyển đạt tối thiểu 7,0.

-       Điều kiện tuyển mới:

Sinh viên thỏa mãn điều kiện dự tuyển sẽ nộp đơn dự tuyển vào lớp cử nhân tài năng. Ban điều hành sẽ tiến hành tuyển chọn theo những nguyên tắc sau:

Sau khi ưu tiên tuyển thẳng các đối tượng tuyển thẳng nêu trên, số sinh viên còn lại sẽ được chọn theo nguyên tắc lấy điểm trung bình chung tích lũy của năm thứ nhất từ cao xuống thấp.

Trong trường hợp có nhiều sinh viên có cùng một mức điểm trung bình chung tích lũy của năm thứ nhất sinh viên thì sinh viên nào có điểm kiểm tra tiếng Anh cao hơn sẽ được chọn (điểm kiểm tra đầu vào hay điểm học tập các cấp độ Ngoại ngữ). Trường hợp có nhiều sinh viên đều có điểm điểm trung bình chung tích lũy cuối năm thứ nhất và điểm kiểm tra tiếng Anh bằng nhau thì sinh viên nào của điểm trúng tuyển trong kỳ thi tuyển sinh đại học vào các ngành chuyên ngành Luật dân sự, Luật tài chính-ngân hàng, Luật kinh doanh và Luật thương mại quốc tế có điểm cao hơn sẽ được chọn. Trường hợp có nhiều sinh viên đều có điểm điểm trung bình chung tích lũy cuối năm thứ nhất, điểm kiểm tra tiếng Anh và điểm trúng tuyển kỳ thi tuyển sinh đại học vào các chuyên ngành nêu trên tại Trường Đại học Kinh tế-Luật như nhau thì xét đến các thành tích nổi bật trong công tác phong trào, nghiên cứu khoa học...

Hàng năm, vào đầu năm học, Khoa Luật sẽ thông báo đến tất cả các sinh viên đã học xong năm thứ nhất các chuyên ngành Luật dân sự, Luật tài chính-ngân hàng, Luật kinh doanh và Luật thương mại quốc tế về điều kiện tuyển thẳng và tham gia tuyển chọn vào Lớp cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng và tổ chức gặp gỡ, giới thiệu giải đáp thắc mắc về chương trình. Sinh viên đủ điều kiện tham gia sẽ gửi Đơn kèm theo Bảng điểm trung bình chung tích lũy cuối năm học thứ nhất và các văn bằng, chứng chỉ chứng minh trình độ ngọai ngữ tương đương TOEIC 450 trở lên. Trường sẽ tổ chức thi kiểm tra trình độ tiếng Anh.

-       Điều kiện tuyển  bổ sung:

Sinh viên tham gia Chương trình cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng sẽ được tổ chức đánh giá học lực hàng năm vào cuối mỗi năm học. Nếu điểm sinh viên nào có trung bình chung tích lũy dưới 7,5 đối với kiến thức chuyên môn hoặc điểm trung bình chung tích lũy môn tiếng Anh dưới 7,0 điểm thì sẽ phải quay về với lớp đại trà. Trên cơ sở số sinh viên ra khỏi lớp tài năng sẽ xét tuyển bổ sung sinh viên lớp đại trà có điểm trung bình chung tích lũy tính đến thời điểm xét tuyển bổ sung là 7,5 đồng thời phải đáp ứng và tuân thủ điều kiện về tiếng Anh theo quy định trên.

Việc xét tuyển bổ sung chỉ tiến hành đến cuối học kỳ 5 nhằm đảm bảo tính ổn định và chất lượng của Chương trình và chỉ trong trường hợp có sinh viên bị xem xét đưa ra khỏi Chương trình cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng.

-       Đưa sinh viên của Chương trình cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng chuyển sang học các Lớp đại trà

            Sinh viên theo học Chương trình cử nhân tài năng có thể bị xem xét đưa sang học các lớp đại trà của chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng trong các trường hợp sau đây:

-       Có điểm trung bình chung tích lũy đạt dưới 7,5 hoặc điểm trung bình chung tích lũy môn tiếng Anh dưới 7,0 điểm.

-       Vắng học trên 20% số buổi của bất kỳ môn học tài năng nào.

Việc xem xét đưa sinh viên ra khỏi Lớp cử nhân tài năng do Ban điều hành quyết định và được tiến hành vào cuối mỗi năm học.

9.    Các hoạt động hỗ trợ sinh viên

Trong suốt khóa học, Khoa Luật tổ chức các sự kiện, lớp chuyên đề, hội thảo nhằm trang bị cho sinh viên kiến thức và kỹ năng đáp ứng sâu hơn chuẩn đầu ra của chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng. Những hoạt động chính được phân bố như sau:

-       Trong năm học thứ nhất: Khoa Luật sẽ chức 2 chuyên đề: Chuyên phương pháp học đại học hiệu quả và Chuyên đề kiến thức (bao gồm kiến thức luật và các kiến thức bổ trợ) và kỹ năng cần thiết cho sinh viên chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng. Những chuyên đề này giúp sinh viên xác định động cơ, mục tiêu học tạp đúng đắn và phương pháp học đại học hiệu quả, đồng thời gợi mở cho sinh viên những kiến thức và kỹ năng sống, kỹ năng làm việc cần thiết mà sinh viên  cần trang bị để có thể làm việc và thăng tiến tốt sau khi tốt nghiệp Chương trình cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng.

-       Trong năm học thứ hai, Khoa tổ chức 2 chuyên đề: Chuyên giới thiệu nghề luật và định hướng nghề nghiệp và Chuyên đề kỹ năng viết và trình bày trong nghề luật. Những chuyên đề này nhằm giới thiệu các cơ hội nghề nghiệp và định hướng cho sinh viên lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với khả năng, sở trường và nhu cầu của xã hội. Bên cạnh đó, các chuyên đề cũng trang bị cho sinh viên những kỹ năng cần thiết trong việc viết và trình bày một vấn đề pháp lý nhằm phát huy khả năng bảo vệ quan điểm, phản biện và thuyết phục cho sinh viên.

-       Trong năm học thứ ba, Khoa tổ chức 2 chuyên đề liên quan tới ngành đào tạo: Chuyên đề đánh giá thực trạng khung pháp lý về tài chính-ngân hàng và định hướng hòan thiện và Chuyên đề vai trò của pháp luật tài chính-ngân hàng trong quá tình hội nhập. Các chuyên đề này nhằm giới thiệu và tạo điều kiện để sinh viên tham gia tranh luận, trao đổi, bình luận về những bất cập của khung pháp lý về tài chính-ngân hàng và hình thành những kiến nghị hòan thiện. Qua đó, tạo điều kiện cho sinh viên phát huy khả năng phân tích, tư duy phản biện, lập luận, bảo vệ quan điểm đối với những vấn đề pháp lý thuộc chuyên ngành của mình. Đồng thời, giúp cho sinh viên nhận thức đựợc vai trò của pháp luật tài chính-ngân hàng trong quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam.

-       Trong năm học thứ tư, Khoa tổ chức một số chuyên đề để bổ trợ kiến thức và kỹ năng cần thiết cho sinh viên trước khi ra trường tìm việc làm, bao gồm các chuyên đề như: Kỹ năng tìm việc, trả lời phỏng vấn và đàm phán hợp đồng lao động; Đặc thù của tranh chấp hợp đồng tín dụng và vai trò của luật sư, thẩm phán và chuyên viên pháp chế ngân hàng; Kỹ năng tư vấn pháp luật thuế; Kỹ năng giải quyết các vụ tranh chấp trong lĩnh vực tài chính-ngân hàng.

-       Ngoài ra trong năm học thứ 3 và thứ 4, Khoa Luật sẽ tổ chức những chuyến tham quan, kiến tập đến các ngân hàng, công ty chứng khóan, công ty bảo hiểm, văn phòng luật tư và công ty luật trong và ngòai nước và các doanh nghiệp, tập đòan lớn để sinh viên làm quen với môi trường làm việc và công việc tương lai của mình.

-       Ngoài ra, sinh viên còn có đầy đủ mọi quyền lợi tham gia vào các hoạt động sinh hoạt và học tập do Trường đại học Kinh tế - Luật hay Đại học Quốc gia tổ chức.

10.   Bằng tốt nghiệp và điều kiện tốt nghiệp chương trình cử nhân tài năng ngành Luật tài chính-ngân hàng

Về hình thức, bằng tốt nghiệp của sinh viên tham gia Chương trình đào tạo cử nhân tài năng chuyên ngành Luật tài chính-ngân hàng giống với văn bằng của các lớp đại trà, nhưng trên bằng có ghi thêm “CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO CỬ NHÂN TÀI NĂNG”

Để được cấp bằng tốt nghiệp chương trình tài năng sinh viên phải đạt các tiêu chuẩn sau:

-       Hoàn thành chương trình giáo dục và tích lũy đủ số tín chỉ của ngành đào tạo.

-       Hoàn thành đầy đủ tín chỉ các môn học tài năng theo quy định của chương trình và có điểm trung bình chung tích lũy đạt từ 7,5 điểm trở lên.

-       Hoàn thành chương trình Giáo dục Quốc phòng và Giáo dục thể chất theo quy định chung của ĐHQG-HCM và của trường.

-       Đạt được yêu cầu chuẩn đầu ra TOEIC 550 đối với ngoại ngữ được quy định bởi chương trình.

-       Hoàn thành các yêu cầu về hoạt động ngoại khóa và công tác xã hội: đạt điểm rèn luyện toàn khóa từ 0.6 trở lên.

-       Hoàn thành việc tham gia hoặc nghiên cứu các đề tài, các chương trình học thuật: tham gia tối thiểu 01 đề tài nghiên cứu từ cấp cơ sở trở lên.

11.   Đánh giá chung về chương trình cử nhân tài năng ngành Luật tài chính-ngân hàng và kiến nghị

Có thể nói, thời gian triển khai Chương trình đã hơn 2 năm, vẫn còn sớm để có thể rút ra những đánh giá, nhận xét thấu đáo, tuy nhiên, với tư cách là người trực tiếp tham gia, xây dựng và triển khai Chương trình, chúng tôi xin phép có những ý kiến ban đầu về việc xây dựng, tổ chức và vận hành Chương trình cử nhân tài năng ngành Luật tài chính-ngân hàng như sau:

-       Ưu điểm của Chương trình:

+        Việc chương trình cử nhân tài năng ngành Luật tài chính-ngân hàng được xây dựng trên cơ sở chọn ra những môn học tài năng mang tính phục vụ chuyên sâu cho chuyên ngành đào tạo giúp giảm áp lực đối với việc tổ chức giảng dạy (chỉ chọn những môn học chuyên ngành và có đội ngữ giảng viên có trình độ cao và kinh nghiệm, phương pháp giảng dạy tốt); giảm áp lực học tập cho sinh viên, giúp sinh viên tập trung vào những môn chuyên ngành; tiết giảm được chi phí về cơ sở vật chất (các phòng tài năng chỉ mở cửa làm việc trong thời gian có lớp học); tiết giảm kinh phí rất nhiều so với chương trình cử nhân tài năng giai đoạn 1 và giai đoạn 2 (thù lao giảng dạy cho giảng viên).

+        Việc tuyển chọn sinh viên và bắt đầu tổ chức đào tạo từ học kỳ 3 (học kỳ 1 của năm thứ 2) giúp cho việc đánh giá trình độ của sinh viên chuẩn xác hơn so với việc dựa vào kết quả thi tuyển sinh đại học như chương trình cử nhân tài năng giai đoạn 1 và 2. Việc đưa ra điều kiện xét tuyển bổ sung và đưa ra khỏi chương trình sẽ tạo điều kiện tăng cao tính mở của chương trình cũng như tạo ra áp lực đủ mạnh để sinh viên lớp tài năng cố gắng duy trì và nâng cao chất lượng học tập.

+        Việc trong chương trình cử nhân tài năng ngành Luật tài chính-ngân hàng có thiết kế các lớp giảng dạy bằng tiếng Anh giúp rèn luyện kỹ năng tiếng Anh chuyên ngành (nghe, nói, đọc, viết) để có thể làm việc trong môi trường toàn cầu.

+        Việc chương trình có thiết kế các đợt kiến tập thực tế, tổ chức tham quan các phiên tòa xét xử tại tòa án, đóng vai và tổ chức phiên tòa giả định và các chuyên đề bổ sung sẽ góp phần kết nối lý luận với thực tiễn, giúp sinh viên tiếp cận với thực tế ngay khi còn đang học. Qua đó, hình thành kỹ năng và tư duy cần thiết cho sinh viên mà chương trình đại trà rất khó đạt được.

+        Việc các sinh viên của Lớp tài năng đồng thời phải tham gia học tập các môn không phải là môn tài năng và sinh hoạt tại lớp đại trà đã tạo điều kiện để sinh viên tài năng gắn bó với lớp đại trà, giúp đỡ các bạn học kém để phát triển, làm gương điển hình để các em học yếu kém phấn đấu.

-       Một số hạn chế của Chương trình:

+        Việc chương trình cử nhân tài năng chỉ xây dựng trên cơ sở một số môn học (tối thiểu 25% các môn học trong chương trình đại trà) hạn chế khả năng tiếng cận kiến thức, phương pháp giảng dạy chất lượng cao. Hay nói khác đi, tính chất tài năng chưa thật sự toàn diện và bao trùm.

+        Do đối tượng tuyển chọn của Chương trình là sinh viên học xong năm thứ nhất của 4 ngành luật: Luật kinh doanh, Luật thương mại quốc tế, Luật dân sự và Luật tài chính-ngân hàng nên việc quảng bá, gặp gỡ giới thiệu Chương trình và giải đáp thắc mắc của các em tương đối khó khăn. Ban Chủ nhiệm Khoa phối hợp với Lãnh đạo Phòng Đào tạo phải đến từng lớp để thông tin và giải đáp thắc mắc cho các em. Mặt khác, mỗi chương trình đại trà của ngành luật do tính chất đặc thù của từng ngành mà cơ cấu môn học và số tín chỉ khác nhau trong kế hoạch đào tạo ở năm thứ nhất. Vì vậy, cần phải có kế hoạch cụ thể để các em học tích lũy hoặc chuyển đổi môn học cho phù hợp với cấu trúc môn học và số tín chỉ của năm thứ nhất ngành Luật tài chính-ngân hàng.

+        Việc yêu giảng viên có trình độ cao, có phương pháp giảng dạy tiên tiến, có kinh nghiệm trong bối cảnh nguồn nhân lực của Khoa, của Trường vẫn chưa đáp ứng đủ các yêu cầu về số lượng và chất lượng thì đang trong quá trình hàn thiện đặt ra áp lực không nhỏ trong quá trình vận hành Chương trình.

-       Kiến nghị hoàn thiện việc xây dựng, tổ chức và vận hành Chương trình:

+        Cần có sự phối kết hợp nhịp nhàng, đồng bộ hơn nữa giữa Khoa đào tạo, Phòng Đào tạo, Phòng Kế hoạch tài chính, Phòng công tác sinh viên...trong việc tuyên truyền, quảng bá và thực hiện Chương trình.

+        Cần có sự chuẩn hóa trong việc xây dựng chương trình đào tạo giữa các ngành luật theo hướng thiết kế những môn học của năm thứ nhất (chủ yếu là kiến thức cơ bản và cơ sở ngành) mang tính tương đồng về số lượng môn học và tín chỉ.

+        Xử lý và giải đáp kịp thời những thắc mắc của sinh viên về môn học, chương trình đào tạo, chế độ ưu đãi...

+        Tổ chức giới thiệu và quảng bá Chương trình cử nhân tài năng cho tân sinh viên trong tuần sinh hoạt công dân đầu tiên để các em có thông tin và ý thức phấn đầu trong năm học đầu tiên.

+        Tiếp tục đa dạng hóa các hình thức kiến tập, thực tập của sinh viên, bao gồm khả năng kiến tập và thực tập ở các địa phương khác như Hà Nộ, Đà Nẵng và kể cả nước ngoài. Nguồn kinh phí kiến tập và thực tập bên cạnh lấy từ kinh phí chung của Chương trình có thể kết hợp với các nguồn tài trợ hoặc sự đóng góp của người học.

----------------------------------------------


[1] Xem tại: http://www.uel.edu.vn/ArticleId/098e3942-d9c0-4d71-9e45-1436ad2a6538/lich-su-hinh-thanh-va-phat-trien.

[2] Thực tiễn cho thấy các chương trình đào tạo luật văn bằng 2 và hệ đào tạo vừa học vừa làm được thực hiện tại Đại học Kinh tế-Luật những năm vừa qua phục vụ cho một lượng lớn cán bộ xã phường ở các tỉnh thành cũng như ở TPHCM.

Bài viết trích từ Kỷ yếu hội thảo 'Chất lượng đào tạo của Trường Đại học Kinh tế - Luật: 15 năm xây dựng và phát triển"